Een tijd geleden kwamen twee ex-partners in mediation. Zij waren al een aantal jaren uit elkaar. Ze hadden elkaar leren kennen via een chatroom. Een eerste afspraakje was vlot gemaakt. Dat was gezellig genoeg en het voelde wel goed. Na een paar keer daten zijn ze gaan samenwonen. Vlot daarop kwamen er kinderen.

Vervolgens bleek de relatie veranderd te zijn. Het was niet meer leuk, het werkte niet meer. Ze besloten het hierbij te laten en uit elkaar te gaan. Door het werk van beiden was de omgangsregeling niet veel anders dan tijdens de realtie dus hield dat ritme aan. De financiële bijdrage voor de kinderen werd bepaald op basis van een tekort bij de ander op het moment dat het er was. Vanuit de broekzak, contant, enkel een bedrag noemen dat op dat moment nodig was. “Dat komt wel goed.”

Na een paar jaar kwam er voor de andere ex-partner verandering van werktijden. Dus er moest overlegd worden. De andere partner vroeg daarop om een heel andere omgangsregeling.

De wedervraag was: “Waarom dat nou weer?”

Beiden kregen hun vraag niet beantwoord. De bijdrage in het onderhoud van de kinderen werd per direct stopgezet: “Als ik geen antwoord krijg, komt er ook geen geld.”

En aan de andere kant: “Als ik geen geld krijg voor de kinderen, gaan de ze daar niet meer heen.”

Door deze standpunten was situatie ineens flink geëscaleerd. Op aanraden van een vriend heeft de een de ander uitgenodigd voor mediation.

Aan de mediationtafel: “We hebben nooit ruzie”

Beide partners kwamen uiteindelijk aan tafel. De een had het initiatief genomen, de ander was reuze benieuwd waar het over zou gaan. Beiden vertelden hun verhaal. De een vond dit, de ander vond dat. Ik ben gaan onderzoeken hoe de relatie tot een einde is gekomen. Daar bleek niets bijzonders uit: het werkte gewoon niet meer en ze hadden nooit ruzie.

Vervolgens ben ik gaan onderzoeken hoe zij gedurende de aanvang en opbouw van hun relatie met elkaar gecommuniceerd en samengewerkt hebben. Dat bleek vrijwel niet gebeurd te zijn. “Het ging gewoon zo.” Communiceren met elkaar over serieuze zaken hadden ze dus nog nooit echt gedaan. De relatie was gebaseerd op verliefdheid en toen die verliefdheid verdwenen was, bleef er niet veel over dan de dagelijkse sleur. En toen realiseerde ik me het volgende: dit gaat over verwachtingen, hoop en teleurstellingen.

Het gevolg en de oorzaak

Omdat beiden nooit echt met elkaar in gesprek waren geweest over wie, wat, waar, wanneer, waarom en hoe, bestond de gehele relatie voornamelijk uit onuitgesproken verwachtingen en hoop over en weer. Combineer dat met veel tijd: het gevolg was dat de ene teleurstelling na de andere teleurstelling om de hoek kwam. Uiteindelijk waren ze zo enorm teleurgesteld in hun relatie dat ze er niet langer mee om konden gaan en daar gaven ze elkaar de schuld van. En dat zat diep. Ze hadden tenslotte zo ongeveer de helft van hun adolescente en volwassen leven met elkaar gedeeld.

Geld werd emotie

Geld moest worden uitgeruild tegen een dag “oppassen op de kinderen” en de co-ouderschapregeling moest en zou een soort “om-de-twee-dagen-regeling” worden, waarbij er vooral een grote taak voor de oppas zou zijn.

Onhandig nadeel was ook dat één van de partijen met subsidie de mediation kon doen en de ander moest zelf het volledige bedrag betalen. Dus die voelde de mediation ook nog eens in zijn portemonnee en dan maakte de mediation niet makkelijker. En geld was al zo’n belangrijk thema…

Nu begrijp ik heel goed dat geld een belangrijke rol speelt in deze wereld en dat het hebben van geld onder meer het gevoel van stabiliteit met zich meebrengt. Maar het is zo belangrijk om feiten en emoties los van elkaar te zien.

Beloftes en afspraken

“You cannot shake hands with a clenched fist – Indira Gandhi”

Tijdens de mediation ontstond er na lang onderzoeken toch een constructief overleg. Er werden verwachtingen naar elkaar uitgesproken, ze gaven aan wat hun behoeftes waren.

Er werd gezocht naar mogelijkheden, van co-ouderschap werd ineens bewogen naar een flexibele weekendregeling. “Nee” bleek ineens “Oh ja, dat kan ook wel”. En zo gebeurde er spontaan veel aan de mediationtafel. Er werden afspraken gemaakt over hoe nu verder te gaan en uiteindelijk heeft de mediation geleid tot nieuwe afspraken.

De teleurstellingen uit het verleden bleken echter zo groot te zijn dat de emoties bleven en nieuwe afspraken en beloftes gepaard gingen met onderliggend cynisme en boosheid: er kwam niets van terecht.

“Je kunt elkaar niet de hand schudden met gebalde vuisten.”

Onderzoek naar verwachtingen en teleurstelling

Een goede mediator weet dat mensen zelf vaak niet duidelijk kunnen aangeven waar boos zijn en verdrietig zijn vandaan komt. Die emoties nemen op een gegeven moment de overhand. De mensen zijn de situatie niet meer machtig.

Er is veel onderzoek gedaan naar verwachtingen en teleurstellingen en de bijbehorende emoties. Wilko W. van Dijk zegt hierover het volgende:

 “Disappointment about not attaining an expectation or a goal could result in sadness or anger, depending on beliefs about whether the original expectation or goal can be reinstated.”

Klik hier voor een samenvatting van het onderzoek: http://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/026999399379302

Het komt erop neer dat verwachtingen die niet gehaald worden kunnen resulteren in teleurstelling, met de bijbehorende emoties bedroefd zijn en/of boos zijn. Helderheid van zaken op voorhand is de enige manier om teleurstellingen te voorkomen.

Wat kun je doen om teleurstelling te voorkomen?

1.Weet dat teleurstellingen voortkomen uit verwachtingen. En verwachtingen worden vaak niet uitgesproken. Achteraf wel: dat had je toch kunnen aanvoelen of zelf in kunnen schatten?

2. Maak verwachtingen dus kenbaar. Het zal je verbazen hoe vaak je iets verwacht van een ander zonder daar iets over gezegd te hebben.

3. Zorg dat je belangrijke zaken goed met elkaar afspreekt. Een goed gesprek gaat om aandacht, doe het niet overhaast tussen drukke dingen door.

4. Maak het gesprek ook weer niet te spannend. Houd het gesprek in ontspannen sfeer, tijdens de koffie, bij de borrel.

5. Structureer het gesprek en draai niet om de hete brij heen, houd het kort en krachtig.

6. Geef aan waar het over gaat. Vraag de ander wat hij of zij van jou verwacht. Vat dit samen zodat hij of zij hoort wat jij begrepen hebt. Check of het klopt wat jij begrepen hebt. En geef aan of dit akkoord is.

7. Geef aan de ander aan wat jij verwacht van de ander. Vraag of hij of zij dit samenvatten zodat jij ook weet of dat wat jij bedoeld hebt ook is aangekomen. Vraag vervolgens of het akkoord is.

8. Spreek af om elkaar regelmatig even op de hoogte te houden, even kletsen om te zien hoe de vlag erbij hangt. Een teleurstelling kan voorkomen of beperkt worden door op tijd aan te geven dat iets niet gaat lukken of dat er iets bijgesteld moet worden.

9. Kom je er zelf niet uit, vraag dan iemand om erbij te komen zitten als gespreksbegeleider.

​Probeer het maar eens, en als je er niet uitkomt kun je me bellen om een afspraak te maken.

​Wil je dit en nog veel meer leren?

Klik hier voor een gedegen opleiding tot MfN RegisterMediator bij Lifemediation.nl